Trudno o bardziej wszechstronną olimpiadę niż ta filozoficzna. Dlaczego? Bo z filozofią może mieć związek wszystko. Pytanie o prawdę i sens ludzkiego życia dotyczy każdego z nas, a „miłowanie mądrości” (to znaczy po grecku „filozofia”) przyda się każdemu. Jako nauka uniwersalna, filozofia zajmuje się całością ludzkiego doświadczenia. Może z racji „wielkości tematu” do olimpiady filozoficznej przystępują nieliczni. Tematów do filozofowania może być bardzo wiele, ale okruchy filozoficznej wiedzy znaleźć można w każdym nauczanym przedmiocie! No bo czy bez filozofii może obyć się język polski, historia, sztuka, wiedza o społeczeństwie, przedsiębiorczość…, czy opisując świat nie znajdziemy myśli filozofów w matematyce, fizyce, chemii czy biologii?
Do XXXIV Olimpiady filozoficznej dla licealistów w roku szkolnym 2021/22 przystąpił tylko 1 uczeń – Agata Strugińska z 3 klasy HL PLO. Znacie ją pewnie wszyscy z pijarskiego teatru w którym działa. Mógłby ktoś powiedzieć, że zabierać się za filozofię w klasie maturalnej, to poważna decyzja, może nawet trochę szalona. Owszem. Ale dla kogoś, kto ma zamiar zdawać filozofię na maturze, przygotowania do olimpiady, to najlepsza powtórka! W pijarskiej uczymy się filozofii tylko przez rok, nie sposób zatem zająć się całym jej zakresem – dlatego ktoś aspirujący do olimpiady lub matury, musi z wieloma tematami zmierzyć się samemu. Są na szczęście zajęcia dodatkowe, które wspierają zainteresowanych. Humaniści czytają tyle książek i piszą tyle prac, że łatwiej mogą „podeprzeć” filozoficzne rozważania innymi dziedzinami: filmem, teatrem, sztuką, literaturą… Tyle tytułem uzasadnienia dla tak szaleńczej decyzji.
Olimpiada filozoficzna składa się z 3 etapów. Pierwszy to napisanie samodzielnej pracy, eseju filozoficznego na wybrany temat. Tematy ogłaszane są jeszcze w wakacje, powstająca praca ma być napisana przez ucznia samodzielnie, a dla Komitetu OF przesyła ją opiekun – w pijarskiej jest nim p. Paweł Kolas, nauczyciel filozofii. Agata wybrała temat: Jak filozofia rozumie społeczne oddziaływanie sztuki? Opiekunem naukowym tego tematu, wskazanym przez Komitet Główny OF jest p. dr hab. Mateusz Salwa (adiunkt w Zakładzie Estetyki Instytutu Filozofii UW). Każdy temat (a było ich 12) wspiera proponowana literatura, z której uczestnik może skorzystać. Może, ale nie musi…, choć rozsądnie jest proponowane lektury przejrześ. Praca etapu szkolnego jest przepustką do etapu rejonowego, a złożyć ją trzeba było do 30 listopada 2021roku. Pracę tę oceniają certyfikowani sędziowie. Esej Agaty zdobył 29 na 30 możliwych punktów! Aby go napisać trzeba było nie tylko znać się rozprawkach, ale również wykazać się znajomością prac filozofów, trzeba umieć cytować źródła zgodnie z regułami naukowymi, a także przygotować bibliografię. Praca naszej koleżanki liczyła 31 stron tekstu (interlinie i rozmiar czcionki opisuje regulamin) i odwołuje się w niej do 25 pozycji bibliograficznych, nie licząc cytowania źródeł z internetu.
Teraz przed nią etap rejonowy. Odbędzie się on 12 lutego 2022 w Skierniewicach. Na tym etapie, olimpijczycy piszą samodzielnie esej na zadany temat (otrzymają 3 tematy do wyboru i mają na pracę 2,5 godziny) i zdają test z wiedzy filozoficznej (test wyboru, uzupełnianie treści, interpretacja itp.). Jeśli za esej i test otrzymają powyżej określonej liczby punktów (podane są progi za esej i wynik testu), nazwiska najlepszych przesyłane są do Komitetu Głównego OF wraz z ich pracami: tymi z etapu szkolnego i etapu rejonowego. Najlepsi z najlepszych są zapraszani na finał. Odbędzie się on 23 kwietnia 2022 roku na UW w Warszawie.
Może się okazać, że nasza olimpijka nie będzie jednak zdawała matury z filozofii w maju. Jeśli wszystko przebiegnie godnie z planem, a wynik etapu rejonowego będzie zadawalający i Agata dotrze do finału, ma szansę na tytuł finalisty lub laureata XXXIV Olimpiady Filozoficznej. Na etapie centralnym olimpijczycy „bronią” wobec komisji pracę, którą napisali na etapie szkolnym. Drugą częścią jest interpretacja wybranego tekstu filozoficznego, który jest losowany tuż przed wystąpieniem. Emocji to spore… Ale gdyby się udało, to z matury z filozofii już za tytuł finalisty Agata otrzyma 100% bez konieczności jej pisania! Wszyscy finaliści i laureaci otrzymują w prezencie zdaną maturę i indeksy na właściwie wszystkie studia humanistyczne w Polsce. Czy to może się udać? Już się w historii pijarskiej tak zdarzyło. Mieliśmy już finalistę i laureata tej olimpiady! Obecny absolwent a ówczesny maturzysta Oskar Kosenda (uczeń profilu humanistycznego) zdobył 5 miejsce w Polsce na XXXI OF (rok szkolny 2018/19! Dziś studiuje prawo na Uniwersytecie Łódzkim w Łodzi. Oby i Agacie w olimpiadzie się udało. Trzymamy kciuki!
Julia Skonieczna, kl. 2HL4 PLO (Nasz List)